Dialectverlies in Nederland aan het voorbeeld Twents. Een verticale analyse op basis van twentstalige media (PDF)

Seminar paper from the year 2019 in the subject Dutch (Literature, Culture and Language), grade: 2,7, University of Münster, language: Dutch, abstract: Dit werkstuk houdt zich vooral bezig met de Twentse dialect. Tegen de achtergrond van de vraag of er een algemene dialectverlies plaatsvindt, zou de Twentstalige televisieserie Van Jonge Leu en Oale Groond worden bijgetrokken. Deze regionale soap werd ten eerste uitgezonden in 2005 in de regionale televisiestation RTV Oost. Ze was zo succesvol dat ze later op NPO 2 (Nederland 2) nationaal werd uitgezonden. Ze kan dus als een exporteur van de Twentse dialect beschouwd worden.

De Nederlandse taal zoals ze op school of in het buitenland wordt geleerd is dynamisch en haar grammatica en woordenschat veranderen voortdurend. Evenwel is ze voor heel Nederland sinds de zeventiende eeuw schriftelijk gestandaardiseerd en sinds ongeveer de jaren vijftig van de negentiende eeuw bestaat er ook `een soort beschaafde spreektaal ¿. Vooral door een toenemende mobiliteit van de Nederlandse bevolking breidde zich de eenheidstaal uit en werd uiteindelijk 'Algemeen Beschaafd Nederlands' of 'ABN' genoemd. In de navolgende tijd neemt het ABN steeds meer plaats in de openbare ruimte in en verdringt tot heden successief de talrijke dialecten uit welke ze is ontstaan. Maar niet alleen woord het dialectgebruik vervangen door het ABN. Door meer contact met het Standaardnederlands veranderen ook de dialecten zelfs. Het gevolg zijn indelingen in grotere gebieden die regiolecten worden genoemd.

Naast deze regionale categorieën bepaald ook de sociale, etnische of leeftijdsafhankelijke situatie iemands wijze om te spreken. Een jongen uit een familiaire situatie met migratieachtergrond spreekt bijvoorbeeld anders dan een zestigjarige Nederlandse man uit dezelfde regio. Ook de situatie op zichzelf genomen beïnvloed de gekozen taal. De jongen zou met zijn leraar anders spreken dan met een vriend op dezelfde leeftijd. Het resultaat van deze verschillende lokale en sociolinguïstische factoren is een grote intralinguale taalvariatie.