Bakunin (ePub)

Mülkiyet karsiti yasli anarsist, hayatinin
son yillarinda ironik bir durumda kaldi. Isviçre vatandasligina girmenin
yollarini arayan Bakunin'e sunulan seçenek, orada bir ev sahibi olmasiydi ve
belki de en hazini, sahip olacagi bu ev nedeniyle, polisin, resmî tutanaklara
"Michael Bakunin, rantiye" notunu düsmesiydi. 18 Mayis 1814'te Rusya'da dogan
Michael Aleksandrovich Bakunin, 1 Temmuz 1876'da öldügünde ülkesinden çok
uzaklardaydi ve cenazesinde yalnizca 30-40 kisi vardi. Genç Bakunin için, "Ask,
insanin yeryüzündeki en üst misyonuydu. Bir insanin kendini asksiz vermesi,
Kutsal Ruh'a karsi islenmis bir günahti"..

 Kadinlar tarafindan
oldukça çekici bulunan Mihail'in ise kadinlarla iliskisi hep ruhsal bir ask
olarak kaldi. Isviçre'nin muhtesem manzarasi esliginde George Sand
romanlari okuyan Bakunin, Fransiz düsüncesinin Alman düsüncesinden üstün oldugu
inancini saglamlastiriyordu.

Bakunin, Marx için, "O,
beni duygusal idealist olarak adlandiriyordu; hakliydi. Ben de onu, hoyrat,
kendini begenmis ve acimasiz olarak degerlendiriyordum; ben de hakliydim"
diyordu..

Kendisine iliskin
konularda kindar olmayan Bakunin, Herzen'in karisina gösterdigi soguklugu
hayatinin sonuna kadar unutamadi. "Artik reaksiyonun muzaffer güçlerine
karsi Sisifos'un tasini yuvarlamak için ne gerekli güce ne de güvene sahibim.
Bu yüzden, mücadeleden çekiliyor ve arkadaslarimdan tek bir iyilik bekliyorum:
"Unutulmak", Orta ve geç on dokuzuncu yüzyilda, radikal sol -yani,
açgözlü kapitalizm elestirmenleri ve sanayi isçilerinin özgürlügünün
savunuculari- iki temel franksiyona ayriliyordu: Marksistler ve anarsistler.
Kabaca söylemek gerekirse (ki bu son derece karisik bir hikâyedir), kazanan
Marksistler oldu ve yirminci yüzyilin tüm basarili sol devrimleri -Rus, Çin ve
Küba, örnegin- Marksist ilkelere bagliliklarini ilan ettiler.

Marksistler ile
anarsistler arasindaki savas bu noktada tarihsel bir meraktan öte devam eden
bir meseledir. Pisman olmayan ya da elestirilmeyen tek gerçek Marksist sol Kim
Jong Il ve taraf etraftaki birkaç entelektüel ve profesördür. Anarsizm ise
uygulanabilir bir toplumsal hareket olarak Ikinci Dünya Savasiyla yavas yavas tükenmeye
yüz tutmusken küresellesme karsiti hareket ve dönemimizin diger radikalizmleri
içinde yeniden dirilmeye baslamistir.

Ne var ki, döneminde
-Marx'in digerleriyle arasindaki- bu savas bir ölüm kalim meselesiydi ve
Marksizm muhtemel kapitalizm karsiti olarak ve yani sira anarsizm karsiti
olarak tanimlaniyordu. Aslinda, Marx'in yazarligi anarsizme yönelik saldirilari
açisindan handiyse gülünç bir genislige ulasmistir. Marx'in Alman Ideolojisi
kitabinin büyük bölümü -yüzlerce sayfasi- bireyci/anarsist Max Stirner'e
yönelik bir saldiridan ibarettir. Felsefenin Sefaleti Proudhon'a karsi büyükçe
bir fikir savasidir. Marx onca zaman ve enerjisini Bakunin'e saldirmaya
harcamistir:

 "dangalak!" "canavar,
et ve yag yigini," "sapik" vesaire:  bu tabirler, hasimlari söz konusu
oldugunda Marx'in bildik üslubudur: yazarligi yari bilimsel inceleme, yari
sözlü tacizdir. Marx'in, gerek kendi agzindan gerekse de kimi sözcülerini
kullanarak onyillar boyunca yönelttigi ve muhtemelen digerleri denli eglenceli
olmayan var olan suçlamasi, Bakunin'in bir muhbir oldugu yönündeydi ve Marx'in
bu basarili saldirilari nihayetinde Bakunin'in Enternasyonal Isçi
Zimbirtisindan tasfiyesine yol açti..