90 Dakikada NIETZSCHE / 90 Dakikada NIETZSCHE Bd.1 (ePub)

Felsefe yüzyillar boyunca skolastigin yorgani altinda kivrilarak uyudu. Skolastik tartismalarin horlamalari ve karsi horlamalarindan baska hiçbir sey duyulmuyordu.

Felsefeyi ortaçag uykusundan uyandiran sey, 17. Yüzyilda sahneye çikan ve su sözleri ilân eden Descartes oldu: "Cogito, ergo sum." (Düsünüyorum, öyleyse varim). Aydinlanmis bir çag baslamis oldu: Bilgi akla dayandirildi. Bu büyük Fransiz sadece uyuyan bilginleri degil, ayni zamanda Britanyalilari da uyandirmisti. Onlar da Descartes'in rasyonel varsayimlarina gecikmeden tepki ererek, bilgi birikimimizin akla degil, deneyime dayandigini iddia ettiler. Ingiliz Empiristler bu hiddetli çikislariyla aklin en küçük kirintisini dahi yok ederek felsefeyi gitgide daha küçük duyumsamalara ayirdilar. Felsefe tekrar sonsuz bir uykuya dalma tehdidi ile karsi karsiya kaldi.

Nihayet 18. Yüzyilin ortalarinda Kant "dogmatik uygusundan" uyanarak ortaçag felsefesinden çok daha kapsamli bir felsefe sistemi gelistirdi. Bu durum, filozoflarin bu yeni sansi keyifli hayaller için kullanmak istedikleri izlenimini dogurdu. Hegel, bu filozoflarin arasinda en gayretlisi oldu ve genel huzur ihtiyacina yanit verecek, dev yatagi bulutlardan olusan muhtesem bir yatak odasi insa etti. Kendisine baska bir yol seçen tek kisi, tüm evi dogu felsefesinin taze esintileriyle havalandiran Schopenhauer'di. Iste bu esintiler genç Nietzsche'yi uyandirdi. Çevik bir hareketle o buz gibi rüzgâra atildi ve herkesi uzun bir süre için uyanik tutan keskin felsefesini ilân etti.

FRIEDRICH NIETZSCHE YASAMI VE ÖGRETISI
--------------------------------------------------------------------------------

Nietzsche'yle beraber felsefe tehlikeli bir boyut kazaniyor. Gerçi daha önce de tehlikeli olmustu, ama baska nedenlerden dolayi. Nietzsche'den önceki yüzyillarda felsefe, filozoflar için tehlikeliydi, oysa Nietzsche'yle beraber herkes için tehlikeli olmaya basladi.

Kendisini sonunda zihinsel bir bulanikligin içine düstü. Geç dönem yazilarindaki söylemleri bunun habercisiydi zaten. Ne var ki tehlikeli fikirleri hastaliginin baslangicindan çok önce ortaya çikti. Nietzsche'nin fikirleri zihinsel bozukluklariyla bagintili degil. Onlar, 20. Yüzyilin ilk yarisinda Avrupa için korkunç sonuçlar doguran ve iflah olmaz belirtileri günümüzde Balkanlarda ve Dogu Avrupa'da yeniden görülen kolektif bir cinnetin öncüleri oldu.

Aslinda Nietzsche'nin felsefesi, felsefe olarak adlandirilmasi pek de haketmiyor. - ister üstinsandan, ister sonsuz geri dönüsten (yasamimizi mutlak sonsuza dek tekrar ve tekrar yasayacagimiza dair düsünce) veya (anlamini Goethe, Napolyon veya kendisi gibi "büyük adamlari" yaratmakta bulan) uygarligin salt anlamindan söz etsin. Her seyi "Güç Istemi" ile açiklamak ya çok basittir ya da anlamsiz. Freud'un psikoanalitik açidan mesafeli ve hatta Schopenhauer'in dipsiz kötümserlikleri bile bizleri daha fazla ikna etmektedir. Bir degeri olan her komplo kuraminda oldugu gibi, Nietzsche'nin "Güç Istemi"ne dair doktrini de paranoyak egilimler tasiyor. Kendi felsefesinin aksine, Nietzsche felsefe yapmaya baslayinca is ilginçlesmeye basliyor. O zaman Nietzsche ustalik, ikna yetenegi ve keskin zekâ bakimindan kendisinden önceki ve sonraki tüm filozoflarla yarisabilir. Eserlerini okudugunuzda, bizlerde felsefenin gerçekten de önemli bir sey oldugu izlenimi uyaniyor. Tehlikeli olmasinin nedenlerinden biri de bu iste. "Güç Istemi"ni salt analitik bir araç olarak kullandigi sürece, bununla, kendisinde varligini ancak az sayida kisinin tahmin ettigi insani motivasyon ögelerinin izini bulabilmekteydi. Bu motiflerden dogan degerlerin maskelerini düsürdü, onlarin tarihsel gelisimlerini arastirdi ve bu sayede uygarligimizin ve kültürümüzün temel taslarini aydinlatti.